نوع مقاله : مقالات
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس
2 دانشیار جعرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس
3 استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
تصویرسازی ژئوپلیتیک عبارت است از رقابت قدرت ها بر سر شکل دهی به ادراک و ذهنیت اشخاص، نهادها و بازیگران سیاسی از موقعیت، ویژگیها و محتوای فضای جغرافیایی بر اساس منافع مورد نظر خود. بر این اساس، مقالة حاضر در صدد تبیین فرایند خلق تصویر ژئوپلیتیک است. در این مقاله، فرایند تصویرسازی ایالات متحده آمریکا از اتحاد جماهیر شوروی در طول دورة جنگ سرد به عنوان نمونة موردی مورد تحلیل قرار می گیرد. استدلال مقاله حاضر این است که تصویر شوروی شرور در طول جنگ سرد، طی فرایند تعامل پیچیدة ژئوپلیتیک رسمی، ژئوپلیتیک کاربردی و ژئوپلیتیک عمومی شکل گرفت؛ به این صورت که ژئوپلیتیک کاربردی ایالات متحده آمریکا از طریق سیاست‌گذاری، طرح دکترین‌ها و ارائة بیانیه‌های سیاسی از جمله دکترین ترومن، استراتژی سد نفوذ جرج کنان، طرح مارشال، سند سیاسی شمارۀ 68-NSC شورای امنیت ملّی آمریکا، دکترین امپراتوری شرارت ریگان و...، تصویر اهریمنی از اتحاد جماهیر شوروی به عنوان یک دشمن ذاتاً سازش ناپذیر را طراحی نمود. در این فرایند، ژئوپلیتیک رسمی با ارائة نظریه های ژئوپلیتیک همچون هارتلند، ریملند، دومینو، شبکۀ زنجیره-ای، قدرت هوایی سوروسکی و نظایر آن، بعدی علمی به تصویر ژئوپلیتیک آمریکا از شوروی داد و در نهایت، ژئوپلیتیک عمومی با استفاده از بازنمایی های رسانه ای، گفتمان ژئوپلیتیک اتحاد جماهیر شوروی به عنوان دشمن شرور را در نظر افکار عمومی متقاعدپذیر جلوه داد. خلق چنین برداشتی از اتحاد جماهیر شوروی منجر به تولید قدرت برای ایالات متحده آمریکا شد، به گونه ای که آمریکا ضمن هویت بخشی به مردم خود در طول 4 دهة جنگ سرد، زمینة لازم برای مداخلات ژئوپلیتیک خود در مناطق مختلف جهان را فراهم نمود.
کلیدواژه‌ها
London: Routledge.
Ahmadypour, zahra et al. (2010). Representing imaginary enemy: a geopolitical
discourse. Geopolitics Quarterly, 6(4), 7-41.
Boggs, C & Pollard, T. (2006). Hollywood and the spectacle of terrorism. New
Political Science, 28(3), 335-351.
Carter A. S. and McCormack P. D. (2006). Film, geopolitics and the affective
logics of intervention. Political Geography, 25, 228-245.
Cohen, S. B. (2009). Geopolitics; The Geography of International Relation. New
York: Rowman & Littlefield Publisher, Inc.
Dalby, S. & O’Tuathail, G. (1998). Rethinking geopolitics. New York & London:
Routledge.
Flint, C. (2006). Introduction to Geopolitics. London: Routledge.
Fotiadis, P. (2009). The Strange Power of Maps: How maps work politically and
influence our understanding of the world. School of Sociology, Politics and
International Studies. University of Bristol, Working Paper No. 06-09.
Hall, S. (2003). The Work of representation. In Stuart Hall (ed.), Representation:
Cultural Representation and Signifying Practices.
Hogan, M. J. (1992). The end of the cold war: its meaning and implications.
Cambridge: Chicago University Press.
Jones, M. et al. (2004). An Introduction to Political Geography: Space, Place and
Politics. London: Routledge.
Jones H. S. and Clarke B. D. (2006). Waging terror: the geopolitics of the real.
Political Geography. 25, 298-314.
Mawdsley, E. (2008). Fu Manchu versus Dr Livingstone in the Dark Continent?
Representing China, Africa and the West in British broadsheet newspapers.
Department of Geography. Cambridge University.
Roberson, J. O. (1982). American Myth; American Reality. New York: Hill and
Wang.
Saeed, A. (2007). Media, Racism and Islam phobia: The Representation of Islam
and Muslims in the Media, Sociology Compass. Blackwell Publishing.
Wark, M. (1994). Virtual geography: living with Global Media Events.
Bloomigton: Indian University Press
)
ارسال نظر در مورد این مقاله