مقالات
قدرت احمدیان؛ مسعود اخوان کاظمی؛ سمیرا اکبری
چکیده
اعتراضات مردمی در کشورهای عربی خاورمیانه و شمال آفریقا که به بهار عربی موسوم گشت، باعث شد موجی از بی‌ثباتی‌ها بر این منطقه سایه افکند. لذا در پرتو تحولات اخیر خاورمیانه، مسئله کردی نیز به عنوان یکی از متغیرهای اثر‌گذار بر مناسبات منطقهای مطرح شد. مقاله حاضر به دنبال بررسی این سؤال است که تحولات مربوط به بهار عربی چه اثراتی بر روی ...
بیشتر
اعتراضات مردمی در کشورهای عربی خاورمیانه و شمال آفریقا که به بهار عربی موسوم گشت، باعث شد موجی از بی‌ثباتی‌ها بر این منطقه سایه افکند. لذا در پرتو تحولات اخیر خاورمیانه، مسئله کردی نیز به عنوان یکی از متغیرهای اثر‌گذار بر مناسبات منطقهای مطرح شد. مقاله حاضر به دنبال بررسی این سؤال است که تحولات مربوط به بهار عربی چه اثراتی بر روی جایگاه اقلیم کردستان عراق داشته است؟ فرضیۀ مطرح شده این است که تحولات منطقه خاورمیانه (بهار عربی) پس از سال 2011، زمینه‌‌ساز تقویت جایگاه حکومت اقلیم کردستان عراق و افزایش آگاهی و مطالبات آنها به شکل استقلال‌خواهی شده است. درواقع تحولات منطقه خاورمیانه و بهار عربی فرصت مناسبی برای اقلیت‌های مختلف از جمله کردها به وجود آورده و این گروه قومی درحال‌توسعه را به یک جامعۀ سیاسی و البته تأثیرگذار در منطقه تبدیل کرده است. یکی از مصادیق بارز این ارتقا جایگاه اعلام تاریخ برگزاری همه‌پرسی برای اعلام استقلال کردستان عراق در ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۷ بود. کردها همواره در طول تاریخ به افراد فراموش شده معروف بوده‌اند؛ اما در حال حاضر یک نگرش جدید در عرصه بین‌الملل نسبت به آنها شکل گرفته است. روش به کار رفته در این مقاله، تبیینی و چارچوب نظری ارائه شده نیز نظریه اثرگذاری سطح کلان (تحولات مربوط به بهار عربی در نظام منطقهای) بر تعیین دگرگونی سیاسی بازیگر خرد با تأکید بر آرای دیوید سینگر است.
مقالات
محمد حسین جمشیدی؛ افشین شامیری
چکیده
در باب تحولات مفهومی قدرت و فرهنگ و تأثیر این دو پدیده اجتماعی، مطالعات گستردهای در روابط بین‌الملل صورت گرفته است، اما کمتر تحقیقی به ارتباط متقابل این دو در عرصه روابط بین‌الملل پرداخته است؛ درحالی‌که امروزه اهمیت این ارتباط به‌ویژه با طرح نظریه قدرت هوشمند از اهمیت بسزایی برخوردار است. بر این مبنا، پژوهش حاضر درصدد است تا ...
بیشتر
در باب تحولات مفهومی قدرت و فرهنگ و تأثیر این دو پدیده اجتماعی، مطالعات گستردهای در روابط بین‌الملل صورت گرفته است، اما کمتر تحقیقی به ارتباط متقابل این دو در عرصه روابط بین‌الملل پرداخته است؛ درحالی‌که امروزه اهمیت این ارتباط به‌ویژه با طرح نظریه قدرت هوشمند از اهمیت بسزایی برخوردار است. بر این مبنا، پژوهش حاضر درصدد است تا در چارچوب مفهومی قدرت و بر اساس روش مقایسه، نحوه ارتباط فرهنگ و قدرت را در سه رویکرد انتقادی، پساساختارگرایی و سازه‌انگاری مورد بررسی قرار دهد. انتقادیها، پساساختارگراها و سازه انگاران هر کدام به ترتیب نقش ابزاری، قوام‌بخش یا گفتمانی و تکوینی برای فرهنگ نسبت به قدرت قائل هستند. دراین‌ارتباط، سؤال این پژوهش این است که رویکردهای سه‌گانه انتقادی، پسا ساختارگرایی و سازه‌انگاری چگونه ارتباط فرهنگ و قدرت را در عرصه روابط بین‌الملل تبیین می‌کنند. یافتهها حاکی از آن است که با مقایسه دیدگاه سه رویکرد فوق در باب ارتباط قدرت و فرهنگ در روابط بین‌الملل، درمییابیم که این دو پدیده در عرصه روابط بین‌الملل در یک فضای سیال و پویا مرکب از مفاهیم فرهنگی ایدئولوژی، معنا، هویت‌سازی، هنجار آفرینی به شکلی متقابل به یکدیگر قوام می‌بخشند و در این قوام‌بخشی متقابل و پایان‌ناپذیر است که تأثیرات متقابل قدرت و فرهنگ در قالب امنیت، نظم و ثبات ظهور پیدا می‌کند.
مقالات
علیرضا خطیبی؛ سید محمدصادق احمدی؛ عباس شیخ الاسلامی
چکیده
جرائم ضمن هدف قراردادن کرامت و امنیت انسانی و حقوق بنیادین بشری، امنیت جهانی را تهدید و حق برخورداری از امنیت را از انسان‌ها سلب می‌کنند. پیشگیری از وقوع جرم، امری بسیار حساس و مهم در سطح ملی و بینالمللی است که باید با دید جامع‌نگر در دستور کار دولت‌ها قرار گیرد. به دنبال جهانی‌شدن اقتصاد، فرهنگ، سیاست، حقوق بشر و حقوق کیفری و ظهور ...
بیشتر
جرائم ضمن هدف قراردادن کرامت و امنیت انسانی و حقوق بنیادین بشری، امنیت جهانی را تهدید و حق برخورداری از امنیت را از انسان‌ها سلب می‌کنند. پیشگیری از وقوع جرم، امری بسیار حساس و مهم در سطح ملی و بینالمللی است که باید با دید جامع‌نگر در دستور کار دولت‌ها قرار گیرد. به دنبال جهانی‌شدن اقتصاد، فرهنگ، سیاست، حقوق بشر و حقوق کیفری و ظهور برخی جرائم جدید که صلح و امنیت بینالمللی را تحت تأثیر خود قرار داده‌اند با جلوه‌های جدیدی از جرائم مواجه شده‌ایم. جرائم جهانی به دودسته سودجویانه و خشونت‌آمیز (تروریستی) تقسیم می‌شوند. در ایران، اهمیت بحث پیشگیری از وقوع جرم نیز در بند پنجم اصل 156 قانون اساسی و در زیرمجموعه وظایف قوه قضائیه پیش‌بینی‌شده، ولی شکل عملیاتی به خود نگرفته است. در مقوله پیشگیری از وقوع جرم که از مباحث مهم پیشروی دولت‌ها هست، نیاز به بسیج عمومی و هماهنگی تمامی نهادها و دستگاه‌های اجرایی دولتی است. در سطح بینالمللی، مجامع مربوطه و در رأس آنها سازمان ملل با طراحی کنگره‌های پنج سالانه پیشگیری از وقوع جرم و برگزاری دوازده کنگره از سال 1955 تاکنون ضمن فراهم نمودن فرصت برای همفکری متخصصان پیشگیری از وقوع جرم، در سطح یک‌نهاد سیاست‌گذاری نقش‌آفرینی می‌کنند؛ بنابراین با نگاهی تطبیقی به این حوزه، کشورهای مختلف دنیا درزمینه پیشگیری از وقوع جرم تجارب و دستاوردهای باارزشی در اجرای برنامه‌های ملی پیشگیری از وقوع جرم کسب نموده‌اند که الگوهای مناسبی جهت پیاده‌سازی در داخل کشور است.
مقالات
سیدمحمد طباطبایی؛ حمیدرضا منتظری
چکیده
مواجهه با پرونده هسته‌ای ایران یکی از محورهای اصلی سیاست خارجی ایالات‌متحده آمریکا در دوران ریاست جمهوری جرج بوش و باراک اوباما بوده است. با عنایت به این موضوع، پژوهش پیش‌رو نیز درصدد مقایسة رویکرد آنها بوده و هدف اصلی نوشتار پاسخ به این پرسش‌هاست که رویکرد بوش و اوباما نسبت به پروندة هسته‌ای ایران چه تفاوت‌هایی با هم داشت و ...
بیشتر
مواجهه با پرونده هسته‌ای ایران یکی از محورهای اصلی سیاست خارجی ایالات‌متحده آمریکا در دوران ریاست جمهوری جرج بوش و باراک اوباما بوده است. با عنایت به این موضوع، پژوهش پیش‌رو نیز درصدد مقایسة رویکرد آنها بوده و هدف اصلی نوشتار پاسخ به این پرسش‌هاست که رویکرد بوش و اوباما نسبت به پروندة هسته‌ای ایران چه تفاوت‌هایی با هم داشت و برمبنای کدام رهیافت‌های روابط بین‌الملل قابل توصیف و تحلیل است؟ برمبنای داده‌های تحقیق، عملکرد جرج بوش و کابینة او که به‌شدت متأثر از آموزه‌های نو محافظه‌کاری بود، در چارچوب رهیافت رئالیسم تهاجمی قابل تحلیل است. زیرا آنها با تأکید بر استثناگرایی آمریکا، تهدید مداوم مبنی بر حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران و همکاری نکردن با دیگر کنشگران درگیر در این ماجرا، عملکردی عمدتاً یکجانبه‌گرایانه را در قبال پرونده هسته‌ای ایران در پیش گرفته بودند. از سوی دیگر، باراک اوباما با بهره‌گیری از مؤلفه‌های نهادگرایی نئولیبرال، خواستار همکاری، تعامل، ایفای نقش دیپلماسی، بهره‌گیری از قدرت نرم و ظرفیت سازمان‌های بینالمللی در سیاست خارجی بود. بنابراین او توانست با اتخاذ سیاست چندجانبه‌گرایی آمریکا محور، اجماع قدرت‌های بزرگ و نهادهای تأثیرگذار سیاسی و اقتصادی را در مقابله با ایران کسب کرده و گروه 1+5 و ایران بعد از مذاکراتی طولانی به توافق رسیدند.
مقالات
فرهاد قاسمی؛ محمدرضا فرجی
چکیده
با پیچیدگی سیستم بین‌الملل و آشوبی شدن آن، سیاست خارجی کشورها نیز به عنوان واحدهای چنین سیستمی از منطق خطی و ساده گذشته پیروی نمی‌کنند؛ بنابراین در حوزه سیاست خارجی نیاز به دستگاه تحلیلی نوینی است که بر مبنای ویژگی‌های چنین سیستمی پایه‌گذاری شده باشد. سیستم غرب آسیا شدیداً تحت تأثیر وضعیت پیچیدگی در سیستم بین‌الملل قرار گرفته ...
بیشتر
با پیچیدگی سیستم بین‌الملل و آشوبی شدن آن، سیاست خارجی کشورها نیز به عنوان واحدهای چنین سیستمی از منطق خطی و ساده گذشته پیروی نمی‌کنند؛ بنابراین در حوزه سیاست خارجی نیاز به دستگاه تحلیلی نوینی است که بر مبنای ویژگی‌های چنین سیستمی پایه‌گذاری شده باشد. سیستم غرب آسیا شدیداً تحت تأثیر وضعیت پیچیدگی در سیستم بین‌الملل قرار گرفته است. این پژوهش با مفروض انگاشتن چنین واقعیتی سعی در پاسخ به این پرسش دارد که راهبرد سیاست خارجی ایران در سیستم منطقهای غرب آسیا به عنوان بخشی از سیستم بین‌الملل پیچیده و آشوبی چگونه تبیین میشود؟ تنوع تهدیدات، تنوع بازیگران، تداخل دینامیکها، الگوهای رفتاری غیرخطی و خوشهای شدن شدید شبکه یاد شده از جمله ویژگیهایی است که ایران در این شبکه با آن روبروست و بر همین اساس تنوع راهبردی در شبکهسازی در غرب آسیا و سیستم راهبردهای مبتنی بر بازدارندگی شبکهای و مثلثی محور سیاست خارجی ایران در غرب آسیا را شکل می‌دهد.
مقالات
مجید محمد شریفی؛ تهمورث غلامی
چکیده
نظریه تصورات نقشهای ملی را میتوان چارچوب نظری کارآمدی برای تبیین سیاست خارجی کشورها دانست. تحلیلگران در ارزیابی سیاست خارجی کشورها همواره با عطفنظر به یکی از ساحتهای داخلی و یا بینالمللی، بینشهای نظری سودمند هریک از این دو ساحت را به بهای نادیدهگرفتن دیگری قربانیکردهاند. پویاییهای حادث در محیطهای داخلی، منطقهای و ...
بیشتر
نظریه تصورات نقشهای ملی را میتوان چارچوب نظری کارآمدی برای تبیین سیاست خارجی کشورها دانست. تحلیلگران در ارزیابی سیاست خارجی کشورها همواره با عطفنظر به یکی از ساحتهای داخلی و یا بینالمللی، بینشهای نظری سودمند هریک از این دو ساحت را به بهای نادیدهگرفتن دیگری قربانیکردهاند. پویاییهای حادث در محیطهای داخلی، منطقهای و بینالمللی، نیرومندترین پیشرانه در هدایت سیاست خارجی کشورها هستند و به همین دلیل در این مقاله، با کاربست نظریة تصورات نقشهای ملی سعی بر آن است که عناصر علی تعیینکنندة سیاست خارجی ترکیه از سال 2002 تا 2016 در قالب چارچوبی سامانیافتهتر انسجام یابد. سؤال این پژوهش آن است که چه عواملی سبب تحول و تطور سیاست خارجی ترکیه از سال 2002 تا 2016 علیرغم حاکمیت حزب عدالت و توسعه در طول این دوره بر سامان سیاسی ترکیه بوده است؟ فرضیه این مقاله آن است که پویاییهای داخلی، منطقهای و بینالمللی مهمترین پیشرانههای سیاست خارجی ترکیه بوده است که در قالب نظریة تصورات نقشهای ملی بررسی شدهاند. یافتههای این پژوهش نشان می‌دهد که نظریة تصورات نقشهای ملی میتواند چارچوبی سودمندتر برای ارزیابی سیاست خارجی ترکیه در مقایسه با سایر چارچوبهای نظری باشد.
مقالات
مرتضی نورمحمدی؛ طیبه محمدی پور
چکیده
بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی و فناوری با هدف تأمین اهداف و منافع ملی و رسیدن به سطحی از همکاری‌های بینالمللی، پدیده‌ای است که با نام «دیپلماسی علمی» مورد استفاده دولت‌ها قرار می‌گیرد. دیپلماسی علمی به دولت‌ها امکان می‌دهد تا در مناسبات دوجانبه و یا چندجانبه خود در سازمان‌های بینالمللی که ماهیتاً سازمان‌هایی برای شکل‌دهی ...
بیشتر
بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی و فناوری با هدف تأمین اهداف و منافع ملی و رسیدن به سطحی از همکاری‌های بینالمللی، پدیده‌ای است که با نام «دیپلماسی علمی» مورد استفاده دولت‌ها قرار می‌گیرد. دیپلماسی علمی به دولت‌ها امکان می‌دهد تا در مناسبات دوجانبه و یا چندجانبه خود در سازمان‌های بینالمللی که ماهیتاً سازمان‌هایی برای شکل‌دهی به همکاری بینالمللیاند، به پیگیری منافع و مطالبات خود و تعامل با نظام جهانی مبادرت نمایند. سؤال پژوهش حاضر این است که شاخصههای دیپلماسی علمی در اسناد فرادستی جمهوری اسلامی ایران چیست و نحوه تعامل بر اساس شاخصههای مذکور در سازمان‌های بینالمللی (سرن، توآس و آیسسکو) چگونه صورت می‌گیرد؟ مقاله حاضر به روش توصیفی و از طریق تحلیل محتوای کیفی مفاد اسناد فرادستی جمهوری اسلامی ایران فرضیه پژوهش را اینگونه مطرح می‌کند که در اسناد فرادستی، شاخصههای دیپلماسی علمی در ابعاد همکاری‌های علمی بینالمللی، پژوهشهای مشترک علمی، شبکهسازی نخبگان و دانشمندان در سطح منطقهای و جهانی مطرحشده و جهت کلی تلاشهای دیپلماسی علمی ایران در سازمان‌های بینالمللی مذکور نیز در راستای اجرا و پیاده‌سازی شاخصههای بیانشده صورت می‌گیرد.
