سیدحسن میرفخرائی؛ مصطفی خدایی
چکیده
کمبود گستردۀ آب و فقدان دسترسی به منابع آب سبب توسعه‌نیافتگی اقتصادی‌ـ‌اجتماعی و تهدید امنیت ملی کشورها در سراسر جهان می‌شود. دامنه و پیچیدگی چالش‌های مرتبط با آب، فراتر از مرزهای ملی و منطقه‌ای است و به‌همین‌سبب نمی‌توان تنها آن را در چارچوب سیاست‌های ملی و منطقه‌ای بررسی کرد. در طول شصت سال گذشته، تلاش‌های زیادی برای رسیدگی ...
بیشتر
کمبود گستردۀ آب و فقدان دسترسی به منابع آب سبب توسعه‌نیافتگی اقتصادی‌ـ‌اجتماعی و تهدید امنیت ملی کشورها در سراسر جهان می‌شود. دامنه و پیچیدگی چالش‌های مرتبط با آب، فراتر از مرزهای ملی و منطقه‌ای است و به‌همین‌سبب نمی‌توان تنها آن را در چارچوب سیاست‌های ملی و منطقه‌ای بررسی کرد. در طول شصت سال گذشته، تلاش‌های زیادی برای رسیدگی به این چالش‌ها انجام شده است. این نوشتار با تکیه بر مفاهیم «بحران آب» و «حقوق بین‌الملل آب و چارچوب‌های حقوقی نوین منطقه‌ای» و پیوند دادن این مفاهیم به شرایط سیاسی، امنیتی، و اقتصادی در پی آن است تا ریشه‌های بحران کنونی آب را شناسایی کرده و به این پرسش پاسخ دهد که «چارچوب‌های حقوقی نوین منطقه‌ای تا چه میزان می‌توانند، پاسخ‌گوی این مسئله در مناطق گوناگون، از جمله خاورمیانه، باشند؟» در بیشتر اسناد حقوقی بین‌المللی، به دو اصل مهم «مشارکت منصفانه و معقول» و «التزام به عدم ایراد آسیب» توجه شده است. هرچند چارچوب‌های حقوقی منطقه‌ای و بین‌المللی در مورد آب، یکپارچه نبوده‌اند، اما رفته‌رفته با برطرف شدن کاستی‌های آن‌ها، در قواعد نوین حقوقی، سادگی اجرا و عدم پیچیدگی نسبت به قواعد پیشین دیده می‌شود. روند تکامل حقوق بین‌الملل در شناسایی حق آب، تعهد دولت‌ها به فراهم کردن دسترسی منصفانه همۀ شهروندان به آب، و عدم مداخلۀ تبعیض‌آمیز برای تحقق این حق به‌ویژه در شرایط بحران آب می‌تواند مسیر رسیدن به امنیت آب را هموار کند.
مرتضی نورمحمدی؛ طیبه محمدی پور
چکیده
بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی و فناوری با هدف تأمین اهداف و منافع ملی و رسیدن به سطحی از همکاری‌های بین‌المللی، پدیده‌ای است که با نام «دیپلماسی علمی» مورد استفاده دولت‌ها قرار می‌گیرد. دیپلماسی علمی به دولت‌ها امکان می‌دهد تا در مناسبات دوجانبه و یا چندجانبه خود در سازمان‌های بین‌المللی که ماهیتاً سازمان‌هایی برای شکل‌دهی ...
بیشتر
بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی و فناوری با هدف تأمین اهداف و منافع ملی و رسیدن به سطحی از همکاری‌های بین‌المللی، پدیده‌ای است که با نام «دیپلماسی علمی» مورد استفاده دولت‌ها قرار می‌گیرد. دیپلماسی علمی به دولت‌ها امکان می‌دهد تا در مناسبات دوجانبه و یا چندجانبه خود در سازمان‌های بین‌المللی که ماهیتاً سازمان‌هایی برای شکل‌دهی به همکاری بینالمللیاند، به پیگیری منافع و مطالبات خود و تعامل با نظام جهانی مبادرت نمایند. سؤال پژوهش حاضر این است که شاخصههای دیپلماسی علمی در اسناد فرادستی جمهوری اسلامی ایران چیست و نحوه تعامل بر اساس شاخصههای مذکور در سازمان‌های بین‌المللی (سرن، توآس و آیسسکو) چگونه صورت می‌گیرد؟ مقاله حاضر به روش توصیفی و از طریق تحلیل محتوای کیفی مفاد اسناد فرادستی جمهوری اسلامی ایران فرضیه پژوهش را اینگونه مطرح میکند که در اسناد فرادستی، شاخصههای دیپلماسی علمی در ابعاد همکاری‌های علمی بین‌المللی، پژوهشهای مشترک علمی، شبکهسازی نخبگان و دانشمندان در سطح منطقه‌ای و جهانی مطرحشده و جهت کلی تلاش‌های دیپلماسی علمی ایران در سازمان‌های بین‌المللی مذکور نیز در راستای اجرا و پیادهسازی شاخصههای بیانشده صورت می‌گیرد.
